Atletiekunie onderzoekt samen met verenigingen hoe club van de toekomst eruit ziet

Op tien locaties spraken verenigingsadviseurs Mandy Nagengast en Richard Jacobs en hun collega’s met in totaal meer dan honderd bestuurders van atletiekverenigingen tijdens de Club van de Toekomstsessies. “De maatschappij verandert; mensen willen op een andere manier sporten, duurzaamheid komt steeds meer aan bod”, zegt Jacobs. “Bestuurders moeten over de toekomst van hun club nadenken. Dat betekent dat ook wij een visie voor de toekomst moeten ontwikkelen. We vinden het belangrijk daarover met de verenigingen in gesprek te gaan.”

“Veel sporters gedragen zich als consumenten”, vult Nagengast aan. Ze komen naar de club om te sporten wanneer het hen uitkomt, ze hebben een flexibel lidmaatschap en gaan na het sporten weer naar huis. “Hoe ga je daar als club mee om? Hoe behoud je de sfeer van een vereniging? Daarvoor hebben we die tien sessies door het hele land gepland, waaraan per sessie tien tot twaalf bestuurders hebben deelgenomen.”

Vijf thema's

Uit de gesprekken rolden vijf terugkerende thema’s: lokale en regionale samenwerking (bijvoorbeeld met scholen, huisartsen, gemeenten), breed en flexibel aanbod met passend lidmaatschap (kan de accommodatie bijvoorbeeld ook overdag open?), professionalisering kader (om een kwaliteitsslag te maken), digitalisering (van online trainingen tot online promotie) en consumentisme versus verenigen (gaan die twee samen?).

“Wat opviel”, zegt Nagengast, “is dat bij de tien sessies het behoud van of sterker worden van de clubidentiteit als overkoepelend thema naar voren kwam. Binnen al die uitdagingen is het belangrijk om de cultuur te behouden. Dat is de reden waarom we in februari een sessie met Job van Eunen hebben gehouden over de Gelukkige Vereniging.”

“De clubcultuur was zo’n belangrijk punt in de sessies”, vult Jacobs aan. “Het gaat erom er te zijn voor iedereen en gelijkwaardigheid te tonen als club – daar staan we als Atletiekunie ook voor. Het kan best zijn dat je een groep prestatie-atleten hebt en een groep recreatieve sporters, maar zorg dat je blijft luisteren naar de behoeften van alle leden in plaats van deze zelf te bepalen.”

De bond gaat zich nu bezinnen op de toekomst. “De vijf thema’s nemen we mee in onze meerjarenstrategie, maar hoe of wat moeten we intern en met de clubs nog bespreken”, zegt Jacobs. “We gingen al de goede kant op, maar ik denk dat met de sessie van Job van Eunen net wat meer bewustwording is gecreëerd. Verenigingen moeten uit de waan van de dag durven te stappen, en kijken naar de toekomst. Je moet je ontwikkelen als club, anders raak je je positie kwijt.’

Hans de Graaf, voorzitter SPADO: ‘We gaan veel meer vooruitkijken’

“Vooruitkijken is belangrijk, net als mensen met elkaar verbinden. Als je dat niet doet, valt een vereniging uit elkaar. Bij SPADO zie je het aantal leden stapje voor stapje minder worden. Het is moeilijk om aan vrijwilligers te komen terwijl atletiek heel arbeidsintensief is. Dan heb je dus een probleem.

Het idee dat Job van Eunen met zijn sessie heeft versterkt, is dat cultuur heel belangrijk is om mensen bij je club te krijgen en te houden. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn, alles kunnen zeggen zonder te oordelen en als mens worden gewaardeerd. Job draait ook de piramide om. Het bestuur is faciliterend, de club is van de leden. Dat klinkt heel logisch, maar in praktijk wordt er te weinig inhoud aan gegeven. Het weten is nog niet het doen. 

We hadden al een toekomstplan voor onze vereniging gemaakt. Dat plan halen we naar voren en daaraan voegen we de kennis en ervaring van Jobs sessie aan toe. We maken er geen project van; het is iets dat elke dag in de club moet gebeuren. Het bestuur gaat zich richten op beleid, op structuur en de omgangsvormen goed vorm geven. We gaan dus veel meer vooruitkijken en de vereniging blijven ontwikkelen. 

Belangrijk is ook dat de Atletiekunie daarin actief blijft. Als je deze verandering wil doorvoeren, moet je iemand van buiten hebben die de club kan begeleiden. Ik heb het idee dat de Atletiekunie die rol kan en moet spelen. Het bepaalt uiteindelijk ook het succes van de Atletiekunie zelf."

Dit is een ingekorte versie van een artikel dat eerder in SPORT Bestuur en Management verscheen.