Amsterdam heft onder andere een kwaliteitsimpuls gegeven aan de gemeentelijke clubondersteuning. Daarnaast is fors ingezet op het versterken van de pedagogisch-didactische competenties van trainers en sportleiders. Zij kunnen gebruik maken van opleidingsaanbod binnen het digitale platform ‘De Assistent’ en bijeenkomsten bijwonen over pedagogische kwaliteiten. Clubkadercoaches en buurtsportcoaches vervullen een belangrijke rol om verenigingen bekend te maken met het brede pallet aan ondersteuningsmogelijkheden.
Meer inzicht
De gemeente Amsterdam heeft zo alles bij elkaar veel stappen gezet voor een positieve sportcultuur in de stad. Heeft die ingezette koers ook voor een verandering gezorgd? Daar was de gemeente Amsterdam uiteraard nieuwsgierig naar, vooral ook om meer inzicht te krijgen in wat nodig is voor de gewenste gedragsverandering bij sportverenigingen. Onderzoekers Emma Poelman en Ronald Nijboer van onderzoeksbureau DSP- groep gingen daarom in opdracht van de gemeente op zoek naar de bevorderende en belemmerende factoren van een positieve sportcultuur onder Amsterdamse sportverenigingen.
Het doel van het onderzoek was drieledig, legt Poelman uit. “We waren benieuwd naar hoe het thema positieve sportcultuur bij sportverenigingen speelt. Wat maakt dat verenigingen daar wel of geen aandacht voor hebben? Daarnaast wilden we de input van buurtsportcoaches, die de verenigingen al goed kennen, een instrument ontwikkelen om die bevorderende en belemmerende factoren op te halen. Ten derde wilden we bijdragen aan de bewustwording bij verenigingen rond het thema positief sportklimaat.”
Scan Positieve Sportcultuur
De onderzoekers hebben de Scan Positieve Sportcultuur ontwikkeld. Het was in eerste instantie de bedoeling de buurtsportcoaches langs de clubs te sturen om de stellingen uit de scan voor te leggen. Corona gooide roet in dat plan, waardoor werd gekozen voor een online versie van de scan. Poelman ging vervolgens zelf in gesprek met acht teamsportverenigingen die een goede representatie van het Amsterdamse sportlandschap vormen. “Die scan lieten we vooraf invullen, soms door meerdere personen van de vereniging. Het is interessant om daarop door te vragen. De scan was een hulpmiddel om het gesprek over positieve sportcultuur te openen en dat containerbegrip behapbaar te maken.”
Gesprekken met bestuurders
Het viel op Poelman in die gesprekken op dat ze het belang van een positieve sportcultuur beamen, maar dat ze er in de praktijk weinig werk van maken. In het onderzoeksrapport valt te lezen dat minder dan de helft van de ondervraagde clubs bewust aandacht heeft voor dergelijk beleid. Daarentegen zijn bepaalde onderdelen zoals het aanbieden van cursussen voor trainers wel aanwezig. “Ik heb met bevlogen en betrokken bestuurders gesproken die veel vrije tijd stoppen in het runnen van zo’n club. Zij beseffen zich dondersgoed dat ze met kinderen werken en dat daar hoe je het went of keert toch grote risico’s aan kleven. Ze doen alles vanuit een goed hart en met de beste intenties om het veilig te houden. Maar aan de bestuurstafel wordt niet bewust aandacht besteed aan pedagogisch sportklimaat. Ze hebben niets op papier staan op dat vlak.”
Volgens Poelman zijn evengoed veel bevorderende factoren voor een positief sportklimaat aanwezig bij de clubs die zij sprak. “De wil en het besef hebben ze vaak al. Er gebeuren ook veel goede dingen. Maar dat is vaak niet ontstaan vanuit een bepaalde bewuste gedachte. We zien bijvoorbeeld dat bij clubs momenten tussen trainingen worden ingelast zodat trainers ruimte krijgen om met elkaar feedback te bespreken. Dat zijn kleine oplossingen om aan het grotere geheel te werken. Dat is iets moois.” Dat geldt ook voor ouderbetrokkenheid, waar veel clubs het belang van inzien. “Clubs organiseren avonden om ouders te betrekken bij hun werkwijze en het gesprek aan te gaan.”
Die mooie voorbeelden laten volgens Poelman zien dat bij veel sportverenigingen kansen liggen voor een positief sportklimaat. “Dit onderwerp moet continu onder de aandacht worden gebracht. Je kunt ook niet van clubs verwachten dat ze meteen alles aanpakken. Binnen elke club liggen openingen om mee aan de slag te gaan en dan is het voornamelijk belangrijk om dat open gesprek aan te blijven gaan met verenigingen. En samen te kijken: hoe kunnen we ervoor zorgen dat een positieve sportcultuur het fundament van de club wordt of blijft.”
Een uitgebreide versie van dit artikel verscheen eerder in SPORT Bestuur en Management.
Foto: gemeente Amsterdam.
