In Waalwijk is een kwart van de clubs 'vitaal'

De gemeente Waalwijk gaf het Mulier Instituut in het voorjaar opdracht voor het onderzoek, om in kaart te brengen hoe vitaal de sportverenigingen zijn. “Sport en beweging zijn erg belangrijk, het draagt bij aan ieders gezondheid en welzijn. Daarvoor moeten de voorzieningen en het aanbod natuurlijk op orde zijn. Een gevarieerd sportaanbod dat beschikbaar is voor iedereen is belangrijk, zodat we een sportief aantrekkelijke gemeente zijn en blijven voor al onze inwoners”, aldus John van den Hoven, wethouder sport. “Als gemeente willen we bijdragen aan gezonde, toekomstbestendige sportverenigingen die een brede maatschappelijke rol vervullen, met aanbod voor omwonenden en ook voor bijvoorbeeld nieuwkomers, mensen met een beperking of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Uit de Verenigingsmonitor blijkt dat een kwart van de sportverenigingen op zowel organisatiekracht als maatschappelijke oriëntatie een onvoldoende scoort. Dat maakt hen kwetsbaar en daar willen we iets aan doen. De Verenigingsmonitor geeft aan op welke punten verenigingen hulp kunnen gebruiken. Het is onze ambitie om eind 2024 twee keer zoveel vitale sportverenigingen in onze gemeente te hebben.”

Breed beeld van vitaliteit

Het Mulier Instituut nodigde alle sportverenigingen uit om een online enquête in te vullen. In de enquête kwamen veel onderwerpen aan bod. Zoals accommodatie, financiën, vrijwilligers, trainers, ledenbestand, samenwerking met andere (niet-sport)organisaties, aandacht voor meerdere doelgroepen (zoals mensen met een migratie-achtergrond of mensen met een beperking), duurzaamheid, een gezonde sportomgeving en maatschappelijke activiteiten. Het levert een breed beeld op van de vitaliteit van verenigingen.

Janine van Kalmthout, onderzoeker bij het Mulier Instituut, licht enkele uitkomsten toe. “Een kwart van de sportverenigingen in gemeente Waalwijk is vitaal. Dat is iets boven het gemiddelde. Landelijk kan een vijfde van de sportverenigingen als vitale vereniging worden beschouwd. Vier op de tien Waalwijkse verenigingen betitelen we als krachtig. Deze verenigingen hebben wel voldoende organisatiekracht om de sport goed aan te kunnen bieden, maar zijn (nog) nauwelijks breed maatschappelijk georiënteerd. Verenigingen die qua organisatie en ook op maatschappelijk vlak ondergemiddeld presteren, zijn kwetsbaar.”

‘Veel verenigingen kunnen vitaal worden’

Van Kalmthout gaat nader in op een aantal onderwerpen en uitkomsten:

• Ruim een derde van de verenigingen gaf aan voldoende vrijwilligers te hebben, maar zijn ook nog op zoek naar nieuwe vrijwilligers.
• Ruim vier op de tien verenigingen heeft vacatures openstaan. Dat gaat dat vooral om bestuursfuncties, organisatie van evenementen, hulp in de kantine en trainers.
• Meer dan de helft heeft een gebrek aan trainers.
• Meest genoemd knelpunt is de ledenontwikkeling. Maar liefst acht op de tien verenigingen noemt dit een aandachtspunt.
• Kijken we naar het beleid, dan zijn werving en behoud van vrijwilligers, sporttechnische zaken, ledenwerving en -behoud, jeugd en financiën de belangrijkste thema’s voor de verenigingen.
• Meer dan de helft van de verenigingen is niet of beperkt maatschappelijk actief. Een deel heeft wel de intentie om actief te worden. Daar liggen dus veel kansen, vooral voor de groep die organisatorisch al krachtig is. Door zich maatschappelijk te oriënteren, kunnen zij vitale verenigingen worden.

‘Verenigingen willen meer samenwerken’

Als volgende stap gaat de gemeente Waalwijk met sportverenigingen in gesprek over hun vraagstukken en de mogelijkheden om hun vitaliteit te vergroten. Het Sportcafé dat op 7 december was gepland, is vanwege de coronamaatregelen uitgesteld, met de intentie het in april te organiseren. Wethouder Van den Hoven: “De Verenigingsmonitor levert duidelijke aanknopingspunten op. Nu gaan we ophalen aan welke ondersteuning behoefte is. Waar we blij mee zijn, is dat de meeste verenigingen graag meer willen samenwerken. Niet alleen met andere sportverenigingen, maar ook met bijvoorbeeld welzijnsorganisaties en de eerstelijnszorg. Dat biedt volop kansen.”

Ondersteuning voor alle sportverenigingen

Alle sportverenigingen – ook degenen die niet deelnamen aan de Verenigingsmonitor – kunnen gebruik gaan maken van diverse vormen van ondersteuning. Gemeente Waalwijk zet daarvoor het platform GO Waalwijk in en werkt daarnaast nauw samen met Stichting Sportservice Noord-Brabant (SSNB) en Stichting Sport als Middel. Zo biedt GO-verenigingsondersteuner Wim Smits de helpende hand bij allerlei vraagstukken. De partners die vorig jaar het Waalwijks Sportakkoord ondertekenden, zijn bovendien volop bezig met diverse kansrijke acties. Sportverenigingen kunnen daar nog altijd op aanhaken. “Denk aan trainingen die pedagogische vaardigheden van trainers versterken en het ontzorgen van trainers die te maken krijgen met signalen van misstanden in hun team,” noemt Marja Nieuwenhuis van SSNB. Als adviseur Lokale Sport begeleidt zij de partners en acties van het Sportakkoord. “Zodra het weer kan, organiseren we een bijeenkomst met het thema ‘Sporters met gedragsproblematiek’. Alle sportverenigingen en bijvoorbeeld ook scoutingclubs zijn welkom om deze bijeenkomst bij te wonen. Wie hiervoor alvast zijn of haar belangstelling kenbaar wil maken, kan mailen naar Gert de Jonge: gert@sportalsmiddel.nl.”

Kijk hier voor meer informatie over verenigingsondersteuning en het Waalwijks Sportakkoord. In 2023 wordt de Verenigingsmonitor opnieuw uitgezet.