Het lijkt erop dat je een verouderde browser gebruikt waarin sommige onderdelen van Clubbase niet goed functioneren. We raden je aan om een andere browser te gebruiken.
Het is maandagavond en bij voetbalvereniging Katwijk heeft een aantal speelsters van een meiden onder 15 team een VR bril op. Na wat grappen en grollen bij het opzetten van de brillen zien ze voor hun ogen een jongetje dat op het veld wordt uitgescholden om zijn afkomst. Door een vader van een van de andere jongens nota bene. De rest van de spelers en de trainer staan erbij en kijken er naar. De scène is niet echt, maar lijkt het dankzij de virtual reality brillen wél. “Het perspectief wisselt steeds en het is net alsof je er zelf midden in staat’’, zegt Sabine Zwaan.
Zij is secretaris van het jeugdbestuur van VV Katwijk en ook bij de sessie. Die wordt begeleid door de organisatie Critical Mass en heeft als doel het gesprek te openen over sociale uitsluiting, discriminatie en racisme. Critical Mass werkt samen met de KNVB en heeft een aantal filmpjes speciaal voor het voetbal gemaakt. “Veel mensen zeggen dat ze nog nooit iets gemerkt hebben van sociale uitsluiting. Maar door deze filmpjes herkennen ze toch veel’’, zegt Karin Lachmising van Critical Mass.
Deelnemers hebben steeds een andere rol. Die van pleger en slachtoffer, maar vooral ook die van omstander. In dit geval de teamgenoten, de trainer en het bestuurslid dat langs de kant staat te kijken. Lachmising: “Het gaat heel erg over de vraag wat je doet als je merkt dat er op en rond het veld dingen gedaan en gezegd worden die niet fijn zijn. Wie grijpt er in, welke rol heeft iedereen? De film neemt je mee in allerlei gedachten van de omstanders. De dilemma’s die iedere omstander voelt, komen heel dichtbij. Je ervaart ze echt.”
Open gesprek
Omdat de scène in het filmpje geen betrekking heeft op de deelnemers zelf, maar wel ontzettend realistisch is, komt bij elke sessie een open gesprek op gang, zegt Lachmising. “Hoe voel je je, wat heb je ervaren en wat vind je dat iedereen zou moeten doen? In een groep ziet iedereen dingen anders. Door deze ervaring wordt veel duidelijker welk handelingsperspectief je zelf hebt en wat je zelf zou kunnen doen tegen uitsluitingsgedrag, discriminatie en racisme. Er komt veel los tijdens zo’n gesprek.”
Ook bij de meidenteams van Katwijk. Zo vond een speelster dat de zoon van de vader in het filmpje naar zijn vader toe had moeten gaan om te zeggen dat hij zijn mond moest houden. Zwaan: “Maar dat kan heel lastig zijn voor een kind ten opzichte van een ouder. Een ander vond juist dat de trainer had moeten ingrijpen.”
Er waren geen problemen in de teams die de sessie ondergingen. Maar onder de oppervlakte bleek er toch het een en ander te spelen. Zwaan: “Zo zei een meisje dat haar vader vaak scheidsrechter is en zij het heel vervelend vindt om te horen wat hij allemaal naar zijn hoofd geslingerd krijgt aan lelijke dingen. Dat deed haar veel pijn. Door de VR-ervaring was het voor haar makkelijker om dit open te bespreken. Het was een mooi gesprek. De meeste meiden voetballen al heel lang met elkaar, maar hadden geen idee hoe ze over dit soort onderwerpen dachten en wat ze voelden. Daarom was dit gesprek heel goed.”
Meerdere perspectieven
Critical Mass organiseert dit soort VR-sessies niet alleen in de sport, maar in allerlei sectoren zoals het bedrijfsleven, de zorg, de overheid en het onderwijs. Overal is, vaak ongemerkt, sprake van sociale uitsluiting. “Zo’n VR-scène waarin je als deelnemers meerdere perspectieven beleeft is een goede manier om het bewustzijn te vergroten. Dat is belangrijk, want zolang mensen zich niet bewust zijn van sociale uitsluiting, discriminatie en racisme om zich heen, kunnen ze zeggen dat het niet gebeurt. We hebben allemaal onze eigen dilemma’s en vooroordelen. Dat is niet erg. Als je maar de ruimte krijgt om daar met zijn allen over te praten”, zegt Lachmising.
Een virtual reality ervaring zorgt voor die ruimte, juist omdat het over een fictieve situatie gaat en deelnemers niet beschuldigd worden van eigen ongewenst of passief gedrag. Lachmising: “De meiden bij Katwijk voelden die ruimte om met elkaar in gesprek te gaan, ondanks hun twijfels. Het filmpje maakt het gesprek laagdrempeliger. Je stapt in de schoenen van iemand anders, maar mag vervolgens wel je eigen gevoelens en gedachten uiten.”
Reflecteren op eigen gedrag
Zwaan is erg tevreden over de sessies. Bij VV Katwijk willen ze Critical Mass vaker uitnodigen. Niet alleen voor bijeenkomsten van teams, maar ook in het bestuur, met groepen ouders en toeschouwers en met trainers. “Het idee kwam vanuit de jeugdraad zelf. Dat maakt het bijzonder. Maar dit is voor ons een blijvend project. Zo’n sessie is een goede manier om te reflecteren op je eigen gedrag. Er gebeurt veel meer dan we zien of weten. We willen onze kop niet in het zand steken.”
Het project met Critical Mass is onderdeel van Ons Voetbal Is van Iedereen van de KNVB. Voor meer informatie kun je mailen naar ovivi@knvb.nl.
Link gekopieerd naar klembord
Neem contact op met NOC*NSF Sport Support via:
