Juni '25 - Royementen en conflicten met leden: de juridische finesse van het besturen

Royement: niet zomaar een streep door het lidmaatschap

Een royement raakt het hart van het verenigingsrecht: het lidmaatschap, en daarmee het recht om mee te doen. De wet (artikel 2:35 BW) biedt slechts beperkte mogelijkheden om leden te royeren en vereist een deugdelijke grondslag. Een “ongewenste houding” of “botsing met het bestuur” is zelden voldoende. En zelfs als de statuten een grondslag bieden, moet het bestuur een zorgvuldig traject volgen.

Enkele juridische ijkpunten:

• Hoor en wederhoor: essentieel. Het lid moet gehoord worden en schriftelijk op de hoogte zijn van de beschuldigingen.
• Statutaire basis: het royement moet zijn gebaseerd op een expliciete bepaling in de statuten of het huishoudelijk reglement.
• Appelrecht: het lid moet binnen een redelijke termijn in beroep kunnen gaan bij de algemene ledenvergadering of een intern college.

Praktijkvoorbeeld: Royement na herhaalde grensoverschrijdende opmerkingen

Bij een middelgrote volleybalvereniging uit Noord-Holland kreeg het bestuur meerdere klachten over een lid dat in appgroepen en tijdens trainingen seksistisch en kleinerend gedrag vertoonde naar vrouwelijke teamgenoten. Na een aantal informele gesprekken zonder blijvend effect, besloot het bestuur tot royement wegens ernstig wangedrag.

Wat ging goed:

• Het bestuur documenteerde alle meldingen en gesprekken zorgvuldig.
• Het lid werd schriftelijk geïnformeerd over de beschuldigingen en kreeg gelegenheid tot verweer.
• De statuten boden een duidelijke bepaling over royement bij “ernstige aantasting van de verenigingswaarden”.

Wat ging mis:

• Er werd direct tot royement besloten zonder expliciet beroepstraject.
• De communicatie naar andere leden was slordig, wat leidde tot onrust. 

Resultaat: het royement werd succesvol aangevochten bij de rechtbank. Het bestuur moest het besluit intrekken en verbeterde daarna haar klachtenstructuur en reglementen.

Schorsingen en andere disciplinaire maatregelen

Hoewel royement het zwaarste middel is, nemen veel verenigingen ook schorsingen of tuchtmaatregelen op in hun reglementen. Maar ook dan gelden dezelfde eisen van zorgvuldigheid en proportionaliteit. Een schorsing “tot nader order” zonder duidelijke termijn? Juridisch vaak onhoudbaar.

Conflicten escaleren snel—juridisch én sociaal

Conflicten ontstaan vaak uit gedrag dat bestuurders als ondermijnend ervaren. Soms is dat terecht, maar het is cruciaal dat het bestuur objectieve normen hanteert en geen persoonlijke irritatie tot leidraad maakt. Transparantie, respect en een kalme benadering zijn hierbij onmisbaar.

Checklist: juridisch zorgvuldig handelen bij royement of conflicten

• Is er een duidelijke gedragsnorm overschreden? (Bijv. op basis van statuten, huishoudelijk reglement of gedragscode.)
• Heeft het lid hoor en wederhoor gekregen, en is dat vastgelegd?
• Is er voldoende bewijsmateriaal verzameld en gedocumenteerd? 
• Is de maatregel proportioneel en goed onderbouwd?
• Bestaat er een intern beroepsmechanisme voor het lid?
• Is er respectvol en duidelijk gecommuniceerd, intern én extern
• Is het voorgenomen besluit juridisch getoetst of besproken met een jurist?

Een goed functionerend bestuur toont zijn kracht niet in de snelheid van sancties, maar in zijn vermogen om zorgvuldig, transparant en vereniging breed gedragen besluiten te nemen. Dáár ligt de kern van hedendaags sportverenigingsrecht.

Indien je vragen hebt naar aanleiding van deze blog of andere juridische (sport)vragen, kun je je wenden tot mr. R.A. Brand van De Raadgevers Bedrijfsjuristen.