Juni '24 - Maatschappelijk verantwoord ondernemen als sportvereniging

Ten eerste geldt dat MVO meer een kwestie is van willen dan van moeten; het grote doel van maatschappelijk verantwoord ondernemen is om bij te dragen aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (ook wel Sustainable Development Goals genoemd, zie deze link voor meer informatie), zowel lokaal als wereldwijd. Er zijn wel wettelijke regelingen en (Europese) richtlijnen in de maak, maar voorlopig blijft het juridisch gezien vooral een vrijblijvende kwestie. Dat neemt niet weg dat het belangrijk is om MVO hoog op de agenda te zetten. Het doel van een sportvereniging is immers om een bijdrage te leveren aan de samenleving, daar past MVO hartstikke goed bij. De onderstaande lijst (overigens in willekeurige volgorde geordend) is dus niet bedoeld als een checklist waar aan voldaan moet worden, maar meer als een lijst met zaken om eens over na te denken: hoe doen we dit binnen onze vereniging? Kunnen of zouden we hier meer aandacht aan willen besteden?

1.      Gezondheid en Veiligheid
Gezondheid en veiligheid zijn heel belangrijk. In eerste instantie wordt natuurlijk gedacht aan het waarborgen van een veilige sportomgeving door te zorgen voor goede en veilige sportmaterialen en -omstandigheden en genoeg medische deskundigheid onder leden. Maar denk ook eens aan voorlichting over de gezondheidsvoordelen van sport: worden kinderen en andere mensen in de omgeving hier duidelijk genoeg over voorgelicht? En hoe zit verbeterd kunnen worden, zodat meer mensen in beweging blijven door te sporten. En wat te denken van voeding in sportkantines? De frituurpan hoeft niet ineens uit te blijven staan, maar het is wel een makkelijke stap om naast een heerlijke vette hap ook gezonde alternatieven aan te bieden, zoals groente en fruit en suikerarme dranken.

2.      Gemeenschap en sociale inclusie & diversiteit
Hierbij kan gedacht worden aan het organiseren van evenementen die de betrokkenheid bij de wijk vergroten en het onderhouden van samenwerkingen met scholen, organisaties en bedrijven. Daarnaast zijn toegankelijkheid, inclusie en diversiteit belangrijke thema’s. Voelen alle leden, ook leden die misschien net wat anders zijn dan de meerderheid, zich welkom en sociaal veilig? Is er voldoende aandacht en zicht op welke groepen leden zich misschien onveilig en achtergesteld voelen binnen de vereniging en wordt daar over gepraat (als eerste stap), om vervolgens iets tegen dat gevoel van onveiligheid te kunnen doen?

3.      Ethisch bestuur en financieel beheer
Bij MVO hoort ook bestuur en financieel beheer met een geweten, met oog de gevolgen van beleidskeuzes die verdergaan dan het directe belang van de vereniging zelf. Er kan aandacht besteed worden aan de volgende vragen:
- ethische standaarden/normen: welke normen en waarden staan hoog in het vaandel bij de vereniging en hoe zorgen de regels ervoor dat bestuurders en anderen deze normen en waarden in acht moeten nemen bij alles wat ze namens of voor de vereniging doen?
- transparantie: wordt er met leden, maar ook met maatschappelijke partners en de lokale gemeenschap, open en eerlijk gecommuniceerd over beleidsdoelen, maar ook over lastige kwesties of tegenvallers?
- financiële duurzaamheid en eerlijkheid: wordt het geld van de vereniging op een eerlijke manier beheerd, met voldoende toezicht? En wat wil je als sportvereniging bijvoorbeeld met een rijke sponsor die MVO mogelijk niet zo serieus neemt? Kunnen daar gesprekken worden gevoerd over hoe ook die organisaties hun MVO-bijdrage kunnen leveren? Soms wordt maatschappelijke betrokkenheid bij bijvoorbeeld sportverenigingen immers gebruikt om minder maatschappelijk verantwoorde bedrijfsaspecten naar de achtergrond te laten gaan.

4.      Duurzaamheid en milieu
Duurzaamheid, klimaatverandering tegengaan, zorg voor de planeet en het milieu, het is een ontzettend actueel thema. Als sportvereniging heb je doorgaans beperkte financiële middelen om grote verduurzamingsprojecten te financieren. Wellicht zijn er subsidies om aanspraak op te maken, zoals de ‘stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties’ (BOSA-)subsidie.

Verduurzaming is op allerlei gebieden mogelijk:
- energiebesparende maatregelen door bijvoorbeeld verbeterde isolatie van sportcomplexen of verduurzaming/modernisering van lampen (ook grote lampen in sportzalen of bij sportvelden);
- vermindering van afvalimpact door het bevorderen van hergebruik en recycling (bijvoorbeeld herbruikbare bekers) en meer circulaire afvalverwerking in samenwerking met de gemeentelijke afvalverwerkers;
- verduurzaming van infrastructuur, zoals grasmatten (of andere sportondergronden) die lang meegaan, weinig onderhoud vergen en veilig en gezond zijn voor de mensen die er gebruik van maken;
- maar ook simpelweg: regelmatig de vraag stellen of iets nieuws echt nodig is of dat reparatie of tweedehands aanschaf ook een optie is.

Tot slot zij opgemerkt dat het ook mogelijk is om in samenwerkingsovereenkomsten verwachtingen naar elkaar vast te leggen over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Sommige organisaties doen dit, omdat zij ook hun partners willen stimuleren om maatschappelijk verantwoord bezig te zijn. Als een wederpartij niet aan deze contractuele verwachting voldoet, kan dat bijvoorbeeld een grond zijn om de samenwerking te beëindigen en andere partner te zoeken met meer oog voor MVO. Op deze manier kan ook het contractenrecht indirect bijdragen aan MVO.

Conclusie
Door aandacht te besteden aan deze aspecten van MVO, kunnen sportverenigingen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid blijven invullen op een hedendaagse en alomvattende manier. Toch is het lastig om deze lijst concreter te maken. De gemeente of eventueel een adviesbureau kan natuurlijk helpen om in de lokale situatie MVO handen en voeten te geven.

Zijn er juridische aspecten omtrent MVO in het geding, spelen er vragen of je als sportvereniging in een concrete situatie bijvoorbeeld een verantwoordingsplicht hebt over MVO-thema’s of heb je andere vragen naar aanleiding van deze of een andere blog? Schroom dan niet op contact met Rémon Brand van de Raadgevers Bedrijfsjuristen. Hij denkt graag met u mee. U kunt hem bereiken via rabrand@deraadgevers.nl of 06 10 51 48 50.